Легендар йырсы, республиканың халыҡ артисы вафат булған

17 августа Учалы районының Ҡобағош ауылында легендар йырсы, бөтә донъяла республика сәнғәтен данлаған башҡорт халыҡ йырҙарын башҡарыу оҫтаһы, Башҡортостандың халыҡ артисы Абдулла Солтанов вафат булған. 95 йәшлек юбилейына бер ай ғына тултырмаған. Һуңғы көнгә тиклем аяғында торҙо, ауылдаштары менән аралашты, тип хәбәр иткәндәр «Башинформ» агентлығына Учалы районы хакимиәтенән. Хушлашыу йырсының тыуған яғында иртәгә, 2023 йылдың 18 авгусында буласаҡ.

Абдулла Солтанов ғәжәп яҙмышлы кеше. Ул 1928 йылдың 25 сентябрендә Башҡорт АССР-ның Тамъян-Ҡатай кантоны Ҡобағош ауылында тыуған. Тәүге тапҡыр Абдулла Солтановты сәхнәгә уның башланғыс кластар уҡытыусыһы Мәфтуха Суфьяновна сығара. Профессиональ сәхнәгә сығыр алдынан ул 40 йыл тыуған ауылында көтөүсе булып эшләй. Тыуған районында «Учалы районының һәр ауыл клубында һәм баҫыу станында тиерлек» сығыш яһай.

Халыҡ йырҙарын малай ата-әсәһенән һәм яҡташтарынан белгән. Уның атаһы Афзал, күп кенә туғандары билдәле ҡурайсылар һәм йырсылар тип һаналған. Махиямалдың әсәһе улына күңелле йырҙар йырлай. Атаһынан Абдулла Солтанов ҡурайсы оҫталығын һәм боронғо оҙон йырҙарҙы башҡарыуҙың классик манераһын Урал, Томан, Буранбай һәм башҡаларҙы үҙләштерә

Ҙур сәхнәгә Абдулла Солтанов беренсе тапҡыр 1955 йылда эләгә. Ул Саҡта Мәскәүҙә Башҡорт әҙәбиәте һәм сәнғәте декадаһында йомғаҡлау концертында ул ҡурайсы булараҡ башҡорт халыҡ йырҙарын башҡарыусы Нажиә Аллаяроваға аккомпаниаторлыҡ итә. Юлдаш (һуңынан Лейсан) бейеү ансамбле составында Абдулла Афзал улы СССР ҡалаларында үткән төрлө художестволы үҙешмәкәрлек смотрҙарында ҡатнаша, Германияға, Португалияға, Польшаға һәм башҡа илдәргә гастролдәргә сыға. 1977 Йылда I бөтә Союз художестволы үҙешмәкәрлек лауреаттары фестивалендә ул Ейәнсура районы ҡурайсылар ансамбле оҙатыуында Кремль съездары Һарайы сәхнәһендә башҡорт халыҡ йыры «Урал»ды ҙур уңыш менән башҡара. Һуңынан Мәскәүҙә, Санкт-Петербургта, Һамарҙа, Екатеринбургта, Болгарияла, Румынияла, Японияла концерттар менән сығыш яһай.

1993 йылда ҡот осҡос бәхетһеҙлек була, Абдулла Солтанов Өфөләге опера театрынан репетициянан һуң ҡайтып килгән авария һөҙөмтәһендә күреү һәләтен юғалта. Әммә йырсы сәхнәнән китмәҫкә көсөн таба һәм тағы ла күп йылдар тамашасыларҙы үҙенең уникаль таланты менән ҡыуандыра.

Күренекле башҡарыу оҫталығы һәм йыр ижадын пропагандалауға ҙур өлөш индергәне өсөн 1992 йылда йырсы Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһына лайыҡ була. Абдулла Солтановҡа Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы һәм Башҡорт АССР-ның атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре исеме бирелә.

«Башинформ» мәрхүмдең туғандарының һәм яҡындарының ауыр ҡайғыһын уртаҡлаша.

https://www.bashinform.ru/news/culture/2023-08-17/v-bashkirii-skonchalsya-legendarnyy-pevets-narodnyy-artist-respubliki-abdulla-soltanov-3392282