Даирә
+12 °С
Ямғыр
Бөтә яңылыҡтар
Яҙмыш-булмыш-йәшәйеш
14 Февраль 2021, 12:00

Һаман һыҙлай күңел яралары…

Уҙған быуаттың 80-се йылдарында Афғанстан күп кенә ватандаштарыбыҙ яҙмышында тәрән эҙ ҡалдырҙы. Совет ғәскәрҙәрен Афғанстандан сығарыуға 15 февралдә 32 йыл була. Был көндө ошо мәхшәрҙә һәләк булыусыларҙы хәтергә алабыҙ, иҫән-һау әйләнеп ҡайтыусыларға тәрән ихтирам һәм рәхмәт белдерәбеҙ. Тыуған ил алдындағы бурыстарын үтәп, һуғыш михнәттәрен күреүселәрҙең йөрәктәренә һалынған яралар иһә туҡтауһыҙ һыҙлай, үҙҙәренең барлығын белдереп, иҫкә төшөрөп тора.

Мәҡәләм геройы Әнүр Әшрәф улы Абдуллин да ул дәһшәтле көндәрҙең шаһиты була. Күп йылдар үтһә лә, ул ерҙәрҙә булған ваҡиғалар бөгөнгәсә ағайымдың йөрәгендә ауыр яра булып һаҡлана һәм һаулығын да ныҡлы ҡаҡшата.
Ағайым 1961 йылда Иҫке Бәпес ауылында донъяға килә. Ауыл мәктәбендә 8 класты тамам­лаған­дан һуң Стәрлетамаҡ һөнәрселек училищеһында тракторсы- маши­нислыҡҡа уҡып сыға. Хәрби хеҙмәткә алынғансы тыуған колхозында ла эшләргә өлгөрә. 1980 йылдың көҙөндә хеҙмәткә саҡырыла. Ашхабадта алты ай учебкала булғандан һуң уларҙы Термез ҡалаһына ебәрәләр. Термездан – тура Афғанстанға. Утлы һуғыш эсендә 1,5 йыл рядовой дәрәжәһендә механик-водитель булып хеҙмәт итә ағайым. 1982 йылда мина ярсығы эләгеп, Ташкент ҡалаһындағы беренсе ярҙам госпиталенә оҙатыла. Һу­ңы­нан уны Латвияның Рига ҡала­һындағы госпиталгә күсерәләр.
Ағайым аҙ һүҙле, бик баҫалҡы, шуға ла күргәндәре хаҡында бәйән итергә яратмай. Баштараҡ ярамай тип, бөтөнләй бер нимә лә һөйләмәй торғайны. Бер ваҡыт улар ҡамауҙа ҡалалар. Дошмандар һыбай булалар. Шул ваҡыт һал­даттарға командирҙары аттарға атырға бойора. Ауылда үҫкән, мал йәнле ағайым, аттарға атмайым, ти.
- Бойороҡто үтәмәһәң, нимә бу­лырын үҙең беләһең, тигәс, атыр­ға тура килде. Үлгән мал­ҡайҙар оҙаҡ ваҡыт күҙ алдымдан китмәне. Ә аттарға атмаһаң, дошмандар атланып ҡасырҙар ине, - тип иҫкә ала ағайым.
Уның һаҡта торғанда афған малайҙарының таш бәреп ҡалырға тырышыуҙарын, эҫелә бер йотом һыуға сарсап йөрөгәндәре тура­һында ла һөйләгәне бар.
Мөҡсин ауылынан иптәше Мәҡсүт Әбсәләмов алдан барған танкта минаға шартлап, үлемесле яралана. Яҡташын оҙатып ҡай­тырға, тиһәләр ҙә, ата-әсәһе, туғандары алдында ауыр булыр, тип ҡайтмай ҡалдым, тип иҫкә ала яугир ағайым.
Элек ауылда егеттәрҙе әрме хеҙмәтенә оҙатҡанда икмәк телемен тешләтеп оҙаталар ине. Ҡалған киҫәген үҙе ҡайтҡансы, ҡульяулыҡҡа төрөп билдәле урынға алып ҡуя торған йола була торғайны. Беҙ бәләкәй булғас, шул икмәк киҫәген гел алып ҡарап, кире урынына һалып ҡуя инек.
Ағайым, Афған еренә индер­ҙеләр, тип хат яҙғас, әсәйемдең түгелеп-түгелеп илағаны, яҙ көнө һап-һары бәпкәләрҙе тартманан берәм-берәм йәшел үләнгә төшө­рөп, улыҡайым иҫән-һау ғына әйләнеп ҡайтһын инде, тип теләгәндәре әле булһа күҙ алдымда тора. Ә шул теләктәрҙең тормошҡа ашыуы үҙе бер мөғжизә.
Армиянан ҡайтҡандан һуң Әнүр Әшрәф улы автомәктәпте тамамлай. Себер тарафтарында өс йыл тирәһе эшләп ҡайтҡандан һуң баш ҡалала нефть эшкәртеү заво­дына эшкә урынлаша. Артабан Стәрлетамаҡ ҡалаһындағы химия заводында эшләй. Күрше Алайғыр ауылы ҡыҙы Әлиә Абдрахманова менән бергә тормош ҡороп, бер ҡыҙ һәм улға ғүмер бирәләр. Улдары Руслан башта техникумда уҡып, һуңынан юғары белем алып, инженер булып эшләһә, ҡыҙҙары Ғәлиә тәрбиәсе һөнәренә эйә булды. Ағайым ме­нән еңгәм уларға туйҙар үткәреп, икеһен дә башлы-күҙле итте. Бөгөнгө көндә өс ейән-ейәнсәргә бәхетле олатай менән өләсәй ҙә улар.
Еңгәбеҙ Әлиә Әхмәт ҡыҙы оҙаҡ йылдар шәфҡәт туташы булып эшләне. Уға ағайыбыҙҙың һау­лығы өсөн күп көс һалыуына бик рәхмәтлебеҙ.
Хәҙерге көндә ағайым ғаиләһе менән Алайғыр ауылына ҡайтып төпләнде. Мал-тыуар, ҡош-ҡорт аҫрап, баҡса үҫтереп, бәхетле тормошта йәшәйҙәр. Илдәребеҙ тыныс, күк йөҙө аяҙ, бер-беребеҙгә яҡшы мөнәсәбәттә, ныҡлы һау­лыҡта, тыныс күңел менән йәшәр­гә яҙһын барыбыҙға ла.
Эльвира Хәмиҙуллина.
Яңы Бишауыл ауылы.
Читайте нас: