Тырыш булһаң, ырыҫ килә

Тырыш булһаң, ырыҫ килә

Һәр бер ауыл тормоштоң ҡәҙерен белеп, тырышлыҡтары менән ауылдаштарына өлгө булып торған ғаиләләре менән йәмле. Ошондайҙар араһынан Үтәгән ауылындағы Рима һәм Хәтмулла Бикташевтар ғаиләһе менән таныштырмаҡсымын.

Үтәгән ауылы егете менән күрше Яңы Ҡыйышҡы ауылы ҡыҙы сирек быуатҡа яҡын йыл элек ғаилә ҡороп, яҙмыштарын бер бөтөн итәләр. Ошо йылдар эсендә етеш донъя булдыра­лар. Бикташевтарҙы яҙмыш урау юл­дар аша осраштыра һәм ҡауыштыра. Ишле ғаиләләрҙә тәрбиәләнгән ир менән ҡатын эшкә тырыш, әрһеҙ була. Рима ҡәйнә менән бергә йәшәрҙе бе­леп килә. Өлкән кеше баҡыйлыҡҡа күскәнсе килен менән ҡәйнә килешеп бергә ете йыл торалар.

Хәтмулла Насибулла улы өсөн бәхет тыуған ерендә. Ул тыуған ни­геҙҙе һаҡлап, ауылда төпләнә. Шофер һәм тракторсыға уҡыһа ла, хеҙмәт юлын малсы булып башлай. Үҙгәр­теп ҡороуҙар башланып, колхоздар тарҡалғас, баҙнатлы, ҡыйыу ир үҙенең крәҫтиән-фермер хужалығын асып ебәрә. Был эштә водитель дә, механи­затор ҙа, агроном да, малсы ла, етәксе лә булырға тура килә. Эшҡыуар булыу өсөн ныҡлы ихтыяр көсө, уңғанлыҡ кәрәк. Ул мөкиббән бирелеп, башкөл­лө фермерлыҡ эшенә сума. Фермер баҫыуҙарҙа иген, бесән өсөн үлән үҫ­терә, күпләп мал аҫрай. Пилорамаһы ла бар: ағас эше менән дә шөғөлләнә. Эше ҡаты булһа ла, һәр саҡ йәмәғәт эштәренең уртаһында ҡайнай ул. Ли­дерлыҡ сифатлы, әүҙем тормош рәүе­ше алып барған ирҙе ауыл старостаһы итеп һайлайҙар. Ул йәмәғәт эшен бар күңелен һалып башҡара. Хәтмулла Насибулла улының етәкселеге һәм идеяһы менән ауылда Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы яугирҙәргә бағышланған монумент төҙөлә. Дила­ра Ҡоҙайғолова менән фельдшер-аку­шерлыҡ пунктын астырыу өсөн дә күп көс түгә. Былтыр иһә ул староста эшен әүҙем Дилара Ринат ҡыҙына тапшыра.

“Егет кешегә етмеш төрлө һөнәр ҙә аҙ” тиҙәр, тиктормаҫ ир ҡыштарын балыҡсылыҡ менән шөғөлләнергә ваҡыт таба. Йәйҙәрен иретеп-йәбеш­тереү эштәре менән булыша, баҡсала­рындағы теплицаны ла ул үҙ ҡулдары менән эшләп ҡуйған. Маҡсатлы, эште еренә еткереп башҡарырға күнеккән ирҙең киләсәккә пландары ла күп икән. Улар әлегә сер булып ҡала...

- Әлбиттә, бар эштәрҙе ҡатыным­дың ярҙамын һәм кәңәштәрен тойоп алып барам. Икәү бергә татыу йәшәп, эштәрҙе бергәләшеп башҡарһаң, ауырлыҡтарҙы еңеп, уңыштарға ире­шеп була, - ти ғаилә башлығы.

Өйләнешкәс, ҡатынға ла ауылда эш табыла: колхоз баҫыуҙарында сөгөлдөр үҫтерә, фермала һыйырҙар һауа, ха­лыҡтан һөт йыя, әле иһә ул – йорт ху­жабикәһе һәм шәхси хужалыҡтарында йәшелсәлек, ҡош-ҡорт үҫтереү, мал­дар ҡарау менән мәшғүл. “Күнегелгән­сә малдан ҡалмайбыҙ. Һөт-ҡаймаҡтың үҙебеҙҙән артҡанын һатабыҙ ҙа”, - тип һүҙгә ҡушыла хужабикә.

Матурлыҡты яратҡан бөтмөр хужа­бикә төрлө-төрлө сәскәләр үҫтерергә лә ярата, бәйләм менән шөғөлләнә. Ә ҙур баҡсалары ауылдың икенсе осон­дағы участкала урынлашҡан. Балҡып торған баҡсаны күреү менән үҙем­де ниндәйҙер плантацияла кеүек хис иттем. Бында оҙон рәт-рәт булып, һуған, һарымһаҡ, кишер, ҡыҙыл сө­гөлдөр, кәбеҫтә, бәрәңге, мал аҙығы сөгөлдөрө, һарымһаҡ һәм башҡа йә­шелсәләр үҫә. Улар йылдан-йыл мул уңыштары менән һөйөндөрә. Ошо тиклем баҡсаны сәсергә, тәртиптә тоторға, ҡарарға ниндәй егәрлелек кәрәк. Баҡса менән дә ғаилә ҡаҙнаһы­на, әлбиттә, тос өлөш инә. Баҡса эше күбеһенсә ҡатынға төшһә, мал-тыуар, техниканы ҡарау - йорт хужаһы иңен­дә. Ҡул ҡаушырып ултырыуҙы белмә­гән Бикташевтар донъя йөгөн тигеҙ тартып, матур итеп йәшәйҙәр. Бер-бе­рең менән аңлашып-килешеп, бер төптән булып, татыу йәшәгәндәр генә ошондай донъя ҡора.

Егәрле пар балаларын да эшһөйәр итеп үҫтереп, лайыҡлы тәрбиә бирә. Хеҙмәт һөйөп үҫкән балалар үҙ юлда­рын табалар - ҡыҙҙары Рита Архан­гелдә инглиз теленән балаларға белем бирә, ғаиләле. Улдары Хәниф хеҙмәтен тултырып, Себер тарафтарында вахта ысулы менән эшләп йөрөй.

Эйе, үҙ көстәренә таянып йәшәгән ғаиләнең тормоштарының муллығы - тырыш хеҙмәттәренең һөҙөмтәһе. Егәрле ғаиләгә киләсәктә лә һау­лыҡта, муллыҡта, балалар шатлығына күмелеп йәшәргә яҙһын.

Фәниә СӘЛИМГӘРӘЕВА.

Автор фотоһы.