Күңелдәрҙе рухландырыусы «Рухиәт байрамы»

Күңелдәрҙе рухландырыусы «Рухиәт байрамы»

Һәр халыҡтың күренекле улдары һәм ҡыҙҙары бар, улар яҡты донъянан киткәндән һуң да тәрән эҙҙәре ҡала. Тап шуларҙың береһе - башҡорт халҡының арҙаҡлы улы, тел ғалимы, танып ырыуы башҡорто Әхнәф Ибраһим улы Харисов. Халҡыбыҙҙың ғөрөф-ғәҙәттәрен һаҡлау, туплау эшенә күп көс һалған шәхес ул Әхнәф ағай. Бал­тас районы халҡы үҙенең бөйөк улы менән сикһеҙ ғорурлана, уны ҙурлай.

 Ошо йәһәттән сығып, Балтас районы үҙәген­дә ике өлөштән торған бай саралар үтте: берен­сеһендә Иҫке Балтас ауылы Советтар Союзы Геройы Үлмәҫ Шакир улы Шакиров исемен­дәге 1-се урта мәктәптә “Урал батыр мәктәбе” проектын ғәмәлгә ашы­рыу сиктәрендә асыҡ дәрестәр, кластан тыш саралар ойошторолһа, икенсе өлөшө район мәҙәниәт һарайында фило­логия фәндәре докторы, профессор Әхнәф Ха­рисовтың тыуыуына 110 йыл тулыуға «Харисов уҡыуҙары - 2024» фән­ни-ғәмәли конферен­цияһы үтте. Был конфе­ренция Балтас ерендә икенсе тапҡыр үткәрелә.

Сарала район хаки­миәте вәкилдәре, БР мәғариф һәм фән Ми­нистрлығының милли мәғариф идаралығы на­чальнигы Илдус Ҡаһар­манов, профессор, Рәсәй фәндәр академияһы Өфө федераль тикшере­неү үҙәгенең Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты директоры, философия фәндәре докторы Зөһрә Рәхмәтуллина, ошо уҡ институттан түбәндә­ге филология фәндәре докторҙары: Миңлеғә­ли Нәҙерғолов, Гөл­нур Хөсәйенова, Гөлназ Йәғәфәрова ҡат­нашты. Шулай уҡ БР- ҙың Төбәк-ара башҡорт йәмәғәт ойошмаһы “Аҡ тирмә” милли мәҙәни үҙәге рәйесе Рәйсә Күз­бәкова, Башҡортостан­дың атҡаҙанған мәғариф хеҙмәткәре, Рәсәй Фе­дерацияһы мәғарифы­ның почетлы хеҙмәткәре Мәрүә Ғилметдинова, Өфө фән һәм техноло­гиялар университеты доценты, тарих фәндәре кандидаты, «Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы» халыҡ-ара йәмәғәт ойошмалары союзы башҡарма комитетының баш белгесе Нурислам Ҡал­мантаев, хеҙмәт ветера­ны БР-ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре Әхнәф Харисовтың ҡыҙы Зөлфирә (Харисова) Мамаева һәм Әхнәф Харисовтың бер туған ҡустыһының ҡыҙы Рә­филә Шабетдинова ҡат­нашты. Конкурста ҡат­нашыусылар мәртәбәле ҡунаҡтарҙың сығышын тыңлап, Әхнәф Харисо­втың башҡорт әҙәбиәте ғилемен, фольклорын, фән мәктәбен булды­рыуға күп көс һалыуы хаҡында ҡыҙыҡлы мәғлүмәттәр менән танышты.

Артабан “Тамсылар” драма түңәрәге ағзала­ры бөйөк ғалимға ар­налған “Ғалим булғым килә” исемле фольклор күренешен тәҡдим итте. Һуңынан конкурста ҡат­нашыусы балалар ғил­ми-тикшеренеү һәм ижа­ди эштәре менән сығыш яһаны, кластан тыш эшкәртмә буйынса Гран- при алыусы башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡы­тыусыһы Тәслиә Ғә­лиуллина (Баҡалы рай­оны) залда ултырыусы балалар менән “Үҙ уйы­ным” интеллектуаль уй­ынын ойошторҙо. Кон­ференцияның башҡорт телендә рухлы йыр-бей­еүҙәр менән бергә үрелеп барыуы байрамға йәм өҫтәне. Конкурстың сит­тән тороп эшләү этабына 9 райондан төрлө номи­нацияларға 40 уҡыусы үҙ эшен ебәргән булһа, еңеүсе һәм призлы урын алыусыларҙы тәбрикләү­гә 18 уҡыусы саҡырыу ҡағыҙы алып, төп сарала ҡатнашыу бәхетенә эйә булды. Шулар араһында Бишауыл-Уңғар ауылы урта мәктәбенең 10-сы класс уҡыусыһы Алек­сандра Чирухина менән үҙем дә конференцияла ҡатнаштым. Алексан­дра “Әхнәф Харисов – башҡорт халҡының арҙаҡлы улы” темаһы­на ижади эштәр (инша) конкурсында 3-сө урын алып, Диплом менән бүләкләнһә, миңә, уны әҙерләүсе етәксе була­раҡ, Маҡтау ҡағыҙы тапшырылды.

Алыҫ араларҙы яҡынайтып, яҙыусы, фило­логия фәндәре докторы, профессор, СССР-ҙың Яҙыусылар союзы ағзаһы, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре Әхнәф Харисовтың тыуған еренә барыуыбыҙға сикһеҙ шатмын, сөнки коллегаларымдың эш тәжрибәһе менән та­ныштым, үҙем өсөн бик кәрәкле мәғлүмәт тупланым. Районда туған телдәрҙе өйрәнеүгә, үҫ­тереүгә иғтибар бүле­неүе күңелдәрҙе күтәрҙе. Туған телдә аралашыу нигеҙе ғаиләлә һалынһа ла, артабан уның балалар баҡсаһында, һуңынан мәктәптә үҫтерелеүен барыбыҙ ҙа беләбеҙ. 4-5 йәшлек балаларҙың саф башҡорт телендә Р.Ға­риповтың, Б.Бикбайҙың “Туған тел” шиғырҙарын сәхнәне яңғыратып һөй­ләп тороуы – быға асыҡ миҫал булыуын күрһәтә лә инде. Залдағылар ке­скәйҙәрҙең сығышын яратып тыңланы, оҙаҡ алҡышланы. Был төбәк­тең халҡынан өлгө алы­рға ғына ҡала. Афарин­дар! Шулай уҡ Балтас районы халҡының ҡу­наҡсыллығы, һәр ҡатна­шыусыға иғтибарлы, киң күңелле булыуы, етәксе­лектең эште дөрөҫ ойо­штороуы бик оҡшаны. Район мәғариф бүлеге­нең башҡа структуралар менән тығыҙ бәйләнеш­тә эшләүе алда ҡуйылған маҡсаттарға ирешергә булышлыҡ итте. Бөтәһе лә алдан уйланып эшләнгәнгә күрә, барлыҡ саралар бер тында үтте, ҡыҙыҡлы һәм файҙалы булды. Уҡыусым менән рухи яҡтан байып, дәрт­ләнеп, артабан да кон­курстарҙа ҡатнашып, яңы үрҙәр яуларға кәрәк тигән хыялдар менән ҡа­натланып ҡайттыҡ.

Ошо конкурсҡа беҙҙе хәстәрләп ебәреүсе рай­он мәғарифы начальни­гы Андрей Матвеевҡа, туған телдәр буйынса ме­тодист Нәркәс Ҡоҙаҡа­еваға, йыраҡ юлдарҙан иҫән-һау йөрөтөп алып ҡайтыусы водитель И.Насировҡа сикһеҙ рәхмәтемде белдерәм.

Рәмилә ИСХАҠОВА,

Бишауыл-Уңғар урта мәктәбенең башҡорт теле һәм әҙәбиәте уҡытыусыһы.