баралар. Мин тағы ла ҡысҡырыңҡырап илай башланым, “мине һыуҙан сығарығыҙ”, тип –үҙем бер туҡтауһыҙ ҡабатлайым. Ниһәйәт, арбалағылар ишеттеләр, шикелле, “тпруу”тип әйткән тауыш ишетелде. Аттары кинәт туҡтаны. Ике кешенең берәүһе, йәшерәге, арбаһынан төшөп ҡулын маңлайын куйып, иғтибар менән минең яҡты күҙәтеп алды ла был яҡҡа йүгерҙе. Һүҙһеҙ-ниһеҙ генә мине һыуҙан тартып сығарҙы, эйәртеп арба яғына алып китте.
- Атай! Бынау малай батҡаҡтан аяҡтарын ала алмай кипсәлеп торған, - тине.
Ярай әле үҙебеҙҙең башҡорттар булған, шуға иркен һөйләшә алам.
Атай кеше:
- Бер үҙеңме ни? Нишләп бында килеп сыҡтың, улым? – тип һораны. Мин:
- Юҡ! Әсәйем менән, - тинем.
- Ҡайҙа ул?
- Анау яҡта ултыра. Мин шунда барам.
- Ай-һай, һин күрһәткән яҡта берәү ҙә күренмәй. Әйҙә, булмаһа, тағы ҡарайыҡ әле! Атты ҡамтарып ҡуй! – тип ул йәш кешегә өндәште.
Өсәүләшеп әсәй ултырып ҡалған урынды барып ҡараныҡ, ул юҡ ине унда.
- Ә ҡайҙа булған икән? – тип һорамай булдыра алманым.
- Мин, сит кеше, ҡайҙан ғына беләйем инде! – тип ҡысҡырып уҡ ебәрҙе ул, юҡ ине әсәй үҙ урынында и все...
Тегеләр ҡысҡырыштылар, тирә-яҡҡа барыбыраҡ эҙләнеләр – бер файҙа ла булманы.
- Ай-һай, ас булһа – әсәһе был баланы ташлап киткән дә барғандыр ул, - тип фараз йөрөттө йәше.
- Юҡ. Ташлағанға оҡшамай. Бер-бер хәл булғандыр, - тип ҡаршы тштө атай кеше. Әйҙә, баланы ултыртып алып ҡайтайыҡ! Унан һуң нишләргә уйлашырбыҙ. Беҙ өсәүҙе күрһә, әсәйеңдең күҙе дүрт булыр әле... Бәләкәс! Исемең кем һинең?
- Сәғиҙулла.
- Ә фамилияңды беләһеңме?
- Беләм. Биҡҡолов.
- Маладис.
- Атайың ҡайҙа?
- У һуғышҡа киткәйне, хат та яҙмай, ҡайтмай ҙа.
- Ҡайҙан килә инегеҙ?
- Сибайҙан.
- Шулаймы ни? Ә ҡайҙа бара инегеҙ?
- Ҡартатайҙарға. Әбйәлилгә.
- Ҡартатайың ҡайһы ауылда тора?
- Белмәйем...
- Уныһы хөрт булды бит әле.
Бына шул ваҡыттан алып минең бәләкәс кенә тормошта үҙгәрештәр башланды. Олатай улы менән мин һыу эскән Төйәләҫ йылғаһы буйлап елдереп, Сибайҙан биш-алты саҡрымда булған “Казанка” тип аталған ауылға алып ҡайтты. Бында башҡорт-татар, урыҫ халҡы йәшәй ине. Бер-нисә көндән һуң, ниндәйҙер депутат өйгә инеп миңә төрлө һорауҙар бирҙе. Ә аҙна-ун көн үткәс, мине Сәрмән балалар йортона тапшырҙылар. Әлбиттә, тәүҙә бик ҡыйын булды, шунан өйрәнеп алынды, шикелле, бар етемдәр бер ғаилә булып йәшәнек. Уҡытыусыларыбыҙ әсәйҙәр, тәрбиәселәребеҙ апайҙар урынына булдылар. Уларға һүҙем юҡ. Шунда ете класты тамамлап, Биләриттә һөнәрселек училищеһендә ташсыға уҡып сыҡтым. Сибайҙа эш башланым. Ул ваҡытта ҡала ҙур төҙөлөш майҙансығы ине. Беренсе участок барактарҙан тора, тимер юл аръяғында ҡала башлана. Уның эргәһендә 34-cе участок-ауыл, йәнәш тағы бер ауыл бар – Һыулы Үҙәк. Шул ауылдағы ҡыҙға өйләндем, күп ҡатлы йорттан торлаҡ бирҙеләр, бер ҡыҙыбыҙ булды. Бөтәһе лә һәйбәт кеүек: ятып йоҡлар урын бар, тамағыбыҙ туҡ, өҫ бөтөн, эшләйбеҙ – аҡса табабыҙ. Ләкин күңелдә тыныслыҡ юҡ, ваҡыт булған һайын Әбйәлил районынан әсәйемде эҙләйем. Үлеме ул – тереме – белгем килә. Күңелемдән “тере булырға тейеш” тип уйлайым. Шулай эҙләнеп йөрөй торғас ҡырҡ йәш тулып китте. Ҙурайған ҡыҙыбыҙҙы уҡытып сығарып, кейәүгә биргәндән һуң, тағы Әбйәлил яғына сығып киттем. Был юлы сәйәхәтем уңышлы булды, Дәүләт ауылынан әсәйҙе табып алдым, таныным, күҙҙәре элеккесә ҡалған ине. Искәнйәрова фамилияһы менән йөрөгән булып сыҡты. Бер үҙе бер өйҙә йәшәй ине. Алып барҙылар. Күрештек, ышанмай, оҙаҡ ҡына итеп ҡарап алды, шунан илап ебәрҙе:
- Һине йылғала батып үлгән, тинеләр миңә!
- Юҡ, мин батып үлмәнем, Аллаға шөкөр, теремен, - тинем һәм ғүмер буйы эсте өйкәп торған һорауҙы бирҙем.
- Әсәй, нишләп мине ташлап китеп юҡ булдың.
- Ташламаным, балам. Үҙем шунда, ултырған урында, аслыҡтанмы, эҫе һуғыуҙанмы иҫһеҙ йығылғанмын. Атлы берәү күреп ҡалып Сибайға килтергән, эргәлә берәү ҙә булмаған. Иҫкә килдем, дауаландым, ә һинең турала берәү бер нәмә лә белмәй. “Батҡандыр, йылға күтерле бит!” – тинеләр. Мин дә шуға, күңелем ышанмаһа ла, күнектем, шикелле...
Һауыҡҡандан һуң әсәйем артында күле булған бер ауылға килеп эшкә урынлаша, ҡыш бүлексә канторын йыйыштыра, йәй төрлө ҡыр эштәрендә булыша. Шулай итеп, кейәүгә лә сыҡмай,