Теге ирҙәрҙе ташлап, минең уйҙар ҙа үҙебеҙҙең машина тирәләй әйләнергә керешә. Шуны йөҙ һүтеп һалып, туҡһан туғыҙ тапҡыр йыйған иремде уйлап ҡуям.
Сәй артында ла бар хәбәр шул етеш һәм етешһеҙ тормош, булдыҡлы һәм эшкә ашмаған ирҙәр, бәхетле һәм бәхетһеҙ ҡатын-ҡыҙ хаҡындараҡ бара. Шаталаҡ Зилиәбеҙ бығаса асмаған серҙәрен, аһ-зарын сығарып һалһа, мин уйымда ғына осһоҙ-ҡырыйһыҙ бурыстарҙы, эшләнеп бөтмәгән ремонтты, боҙолоп йонсотҡан машинабыҙҙы һәм магазиндарҙа йылдар буйы мине көтөп арыған шәшке тундарҙы уйлап көрһөнәм. Миҙхәтовнабыҙ ғына май ҡояшылай балҡып ултыра бирә. "Өйөбөҙҙөң икенсе ҡатын эшләп йөрөй әле", - тип беҙҙе ирештергәндәй, йәнә шул ире хаҡында һүҙ башлай.
- Берәй көн һеҙгә ҡунаҡҡа барайыҡ әле! - Зилиәнең әйткәненә мин дә елкенеп китәм:
- Саҡырһағыҙ инде.
Апайыбыҙ беҙҙең балалар ише талпыныуыбыҙҙы әллә ысынға алмай, серле йылмайып ултыра бирә. Ныҡымыш Зилиә иһә уртаҡ хыялыбыҙҙы ысынтылап тормошҡа ашырмаҡ булып, уңайлы көн, алып барасаҡ күстәнәстәребеҙҙе барлай башлай. Ҡаршыбыҙҙа беҙҙе тыңлап, шымып ҡалған хеҙмәттәшебеҙ йөҙөндә уға хас булмаған борсолоу ҡатыш ҡурҡыу шәйләп ҡалам, шуға ла барлыҡҡа килгән көсөргәнеште йомшартмаҡ булып:
- Әрһеҙләшеп ултырабыҙсы, - тигән булам.
Бығаса осоп-ҡунған Зилиәм дә тымып ҡала:
- Эйе шул. Алйоттар.
* * *
Бынан ары көндәрҙә ҡунаҡ хаҡында бөтөнләй һүҙ ҡуҙғатмайбыҙ. Эш бүлмәбеҙгә ҡосаҡ-ҡосаҡ гөлләмәләр, ялтыр ҡаптарҙа төрлө бүләк-сюрприздар, Миҙхәтовнабыҙ телефонына аңдарҙы томалап, өсөбөҙҙө бер юлы һуштан яҙҙырырлыҡ смс-хәбәрҙәр килеүе беҙҙең өсөн ғәҙәти хәлгә әйләнеп туҡтай.
Апайыбыҙҙың бәхетенән өлөш алып, уның йылыһында йылынып, ҡот, йәмгә ҡойоноп йәшәп ятҡан бер көндө Зилә апайыбыҙ эшкә килмәне лә ҡуйҙы. Уның урынына өсөнсө ҡаттан берәүҙе төшөрөп ултырттылар. Күркә ише ҡабарынҡы ҡиәфәтле ханым менән эшләү миңә лә, Зилиәгә лә оҡшаманы. Ул көндө бүлмәбеҙҙең дә йәме юғалғандай булды. Көноҙоно Миҙхәтовнабыҙға әле беребеҙ, әле икенсебеҙ шылтыратып торҙоҡ. Тик уның телефоны һүнгәйне. - Һине хужа саҡырта, - тине теге "күркә" эш сәғәте бөтөп барғанда. - Срочно!
Барып инеү менән етәксебеҙ өлкән хеҙмәттәшем хаҡында һүҙ башланы. Унан бер хәбәр ҙә юҡлығын белгәс, адресын тоттороп, эштән һуң өйөнә барып килеүемде, аҙаҡ үҙе менән бәйләнешкә сығыуымды һораны.
Ҡағыҙ киҫәгенә яҙылған адресты ҡат-ҡат уҡыйым, үҙем иһә ул урамдың ҡайҙалығын яҡынса ла самалай алмай аптыранам:
- Лесная, 192. Лес…
- Йәһәннәмдә ул урам. Такси алып бар. - Теге ханым хәлемде еңеләйтмәк булыпмы, турһайып ултырған еренән телгә килә. - Былай тапмаҫһың.
Таксист егет мине ҡараңғы шырлыҡта ҡалдырып китте. Ул урамға машина менән инеп булмай,- тине ул, - аръяғына йәйәү барығыҙ.
Теҙелеп киткән эреле-ваҡлы өйҙәр рәтенән Миҙхәтовнаның ике ҡатлы йортон эҙләп йөрөй торғас, ныҡлап ҡараңғы төштө. Лауылдашып өргән эттәр тауышынан ҡотом осоп алға бара торғас, үҙемә кәрәкле адресҡа килеп төртөлдөм дә, күҙҙәремә лә, ҡағыҙҙағы яҙыуға ла ышанмай туҡтап ҡалдым. Сөнки мин эҙләгән ике ҡатлыһы урынында иҫке генә йорт ишараһы ултыра ине. Яңылышҡаныма тамам ышаныр өсөн ҡапҡа аша эскә үтәм. Бикле ишекте ҡаға торғас, эс яҡта аяҡ тауыштары ишетелде. Йөрәгем күкрәгемде емереп сығырҙай булып тибә, үҙем иһә бына-бына берәй эскесе ир килеп сығып, башыма тондорор тип көтәм.
- Ке…кем? - Күңелемә яҡын тауыш бар насар уйҙарымды юҡҡа сығара.
- Мин, мин, - үҙем ишек тотҡаһына тағы ла нығыраҡ йәбешәм, әйтерһең дә, былар барыһы ла төштә генә, ҡулымды саҡ ҡына бушатһам, ошо ишек юҡҡа сығыр ҙа, уның менән бергә бар нәмә юғалыр төҫлө. Ул асылғансы, ҡарашым менән әйләнә-тирәне байҡайым, һаман да теге ике ҡатлы йортто, ялтлап ултырған машинаны тапмаҡ булам.
- Миҙхәтовна?- Һөйрәлеп тигәндәй килеп сыҡҡан хеҙмәттәшемде күргәс, сәрелдәп ҡысҡырып ебәрәм дә, үҙ тауышымдан үҙем ҡурҡып, тупһаға ултыра төшәм. Ул яныма сүгә. Быларҙың барыһы ла өндә икәненә тамам ышаныр өсөн уның биттәренән, сәстәренән һыйпайым, ҡулдарын тотоп ҡарайым да, түгелеп илап ултырған апайымды ҡосағыма алам. Байтаҡ ҡына шулай ултырғандан һуң ауыр көсөргәнеште ул боҙа:
- Аптыраныңмы?
Ни хаҡында һүҙ барғанын яҡынса самалаһам да, үҙемдә "эйе" йә "юҡ" тип әйтерлек көс таба алмайым. "Асыуланма, йәме", тигәненә яуап итеп баш ҡына сайҡайым.
- Алдаҡсы тип асыуланма. - Ул үҙенә генә хас иплелек менән һүҙен ялғап китә. - Ғүмерем буйы кешесә йәшәргә хыялландым. Ир төҫлө ир, донъя ише донъя күргем килде. Тырыштым, эшләнем, балалар таптым.
Шул саҡ береһе Мәскәүҙә, икенсеһе Себерҙә тип һөйләгән балалары иҫкә төшә. Көрәп аҡса табалар, хәлле йәшәйҙәр, тип маҡтай ине уларын.
- Ирҙән дә, балаларҙан да уңманым шул. - Уның әрнеп әйткән һүҙҙәре йөрәгемдең төбөнә үк барып ҡаҙала. - Ир тигәнем ғүмер буйы өҫтөмдән йөрөнө. Донъя көтмәне. Эсте. Һуғышты. - Ай буйына үҙен бер күрергә тип хыялланған, башымдан сыҡмаған, күҙ алдымдан китмәгән күркәм, эшлекле ир ҡиәфәте шул минутта иреп юҡҡа сыға. - Балалары ла...рәхәт күрһәтмәй.
Һүҙ уларына барып еткәс, әсә кеше йәштәренә сәсәп туҡтай. Сумкамдан сығарып дарыу ҡаптырғас, апайҙы өйөнә алып инәм. Сәй ҡуйып, табын хәстәрләйем, кәйефен саҡ ҡына булһа ла күтәргем килеп, эштәге хәлдәрҙе, Зилиәбеҙҙең ҡыҙыҡтарын һөйләйем. Сәйләп алғас, ул бер аҙ яҙыла төшә:
- Хыялдарымды ысын итеп һөйләп йөрөнөм бит. Уйҙарымда ғына булһа ла үҙем тыуҙырған матур донъямда йәшәп яттым. Шулай нисектер еңелерәк ине, аңлайһыңмы?
- Ә теге кейемдәр? - Күҙ алдымдан берәм-берәм шәшке тундар, ҡыйбатлы туфли-итектәр, уларға эйәреп алтын-көмөш биҙәүестәр үтеп китә. - Гөлләмәләр? -
Тағы нимәнелер онотоп ҡуймағайым тип теҙәм генә:
- Смстар, ялтыр ҡаплы бүләктәр...
- Кейемдәр, алтындар апайымдыҡы, - ти ул. - Үҙе кейеп, тағып ялҡҡандарын миңә бирә. Ире бай, бизнесмен уның. Ә гөлләмәләрҙе үҙ аҡсама һатып алдым. Шау ғазаптан торған донъямды шул сәскәләр менән биҙәп йәшәнем. - Һөйләгәндәренән күңеле тулып үкһеп илап ебәрә.
Бығаса үҙемде фантазияға бай кеше тип һанап йөрөгән мин, бындайына уҡ башым етмәҫен аңлап, тамам шаңғыйым:
- Ә яра…яратам, тип? Һағындым, тип?
- Уларын да үҙем яҙҙым. Икенсе телефонымдан.
Тамам аптырауҙан сумкамды, кейемдәремде һәрмәп алып, ҡайтырға йыйынам. Шул ыңғайҙа ҡаршымда ултырған хеҙмәттәшемдең туҡмалыуҙан күгәргән йөҙөнә, шешмәкләнеп торған күҙҙәренә ҡарап, етәксем менән бәйләнешкә сыҡҡас, ниндәйерәк һүҙҙәр һөйләйәсәгемде уйлап ҡайғырам. Үҙемдән башҡа берәү ҙә белергә тейеш булмаған был хәлде унан нисегерәк итеп йәшереп ҡалырымды самалай алмай ыуаланам.
- Ғәфү ит, йәме. Мин хыялыйҙы…
Үҙ-үҙемде ҡулға алып, күҙҙәремә мөлдөрәп баҡҡан апайымды аҡларға, яҡларға керешеп китәм.
- Бәхетле булып күренгем килгәйне шул. Кеше араһында...
Аңлайышһыҙ хис-тойғолар солғанышында ҡайтыр яҡҡа юлланам. Инде үҙемдең төштә түгел, ысынбарлыҡта икәнемә тамам ышанып, аҡыл менән күңел бәхәсендә байтаҡ ваҡыт ҡала урамдарын ҡыҙырам. Әй, ҡатын-ҡыҙ, тип уйлайым үҙем, ниндәй көслө зат һин! Бәхетһеҙ ғүмер кисергәндә лә бәхетле булып күренеп, башҡаларҙы ла шуға ышандырып, тормошоңда тамсы ла йәм ҡалмағанда, тотош донъяға ҡот биреп йәшәү бары тик һинең ҡулдан ғына киләлер ул...
-3 °С
Болотло