Режиссерҙар, киноактерҙар арабыҙҙа икән

“Юғалған йоҡо”
Мәҫәлән, район Мәҙәниәт һарайында режиссер булып эшләүсе Элеонора Лав­рен­ть­ева “Юғалған йоҡо” фильмында сыуаш, мордва, рус, татар һәм башҡорт телдәрендә яңғыраған бишек йырҙарының әһәмиәтен күр­һәтте, уларҙы заманса мультфиль­м­дар­ һәм видеолар алыштыра алмауын иҫбат­ла­ны. Картина бишек йырҙары менән заманса донъя араһында өҙөлгән епте бәйләргә саҡыра.
- Хеҙмәттәштәремдән “Ер һүҙе” проекты хаҡында ишеткәндән һуң, мин дә унда ҡатнашырға теләк белдерҙем. Дөрөҫөн әйт­кәндә, кастингты үтермен, тип уйла­маған инем. Булат Йосопов мәктәбендәге курс­тарға яҙылыуым хаҡында белгәс, бик шатландым. Уҡыу бик ҡыҙыҡлы булды, режиссер һөнәре тураһында күп ҡыҙыҡлы яңылыҡтар белдем. Иң мөһиме – уҡырға бер ҡасан да һуң түгеллеген аңланым.
Нәҡ сәңгелдәк йырҙары тема­һын һайлауым да осраҡлы ғына түгел. Минең үҙемдең дә кескәй улым бар һәм әлеге ва­ҡытта беҙ икенсегә бәпес көтәбеҙ. Сце­на­рийҙы ирем Кирилл менән бергә яҙҙыҡ. Ул миңә фильмды төшөрөргә ярҙам итте һәм үҙе лә ҡатнашты. Был беҙҙең ғаилә фильмы тиһәк тә була, - тип уртаҡлашты Элеонора Шәүҡәт ҡыҙы.
Төп ролдәрҙе Кирилл Лаврентьев һәм Нәркәс Хәлитова башҡара. Фильмда шулай уҡ Ольга Исхаҡова, Дарья Якунина, Елена Мусина, Ғәлиә Хафизова, Эльмира Мулла­ғо­лова ҡатнашҡан.
Минең ҡарашҡа, фильм бик фәһемле, һәм уға тәрән мәғәнә һалынған.
“Бәхет”
“Ҡырмыҫҡалы-ТВ” телевидение­һын­да эшләүсе йәш режиссер Вилдан Харрасов фильмын Олокүл ауылында төшөргән. Уның актерҙары ла ошо ауылдан, ябай кешеләр – уның таныштары һәм туғандары Алтынай, Флүзә һәм Рәлиф Вәлиевтар, Венера Кинйәбаева, Элина Фәхрисламова һәм Искәндәр Йосопов. Вилдан үҙе лә фильмда өлкән Булат ролен башҡара.
Сценарий буйынса кескәй Булатты ата-әсәһе ауылға өләсәһенә ҡалдырып китә. Өләсәһе һәм күрше ҡыҙы Алтынай малайҙы башҡортса һөйләшергә өйрәтәләр. Ә 15 йылдан һуң үҫмер егет күрше ҡыҙы менән туған телендә иркен аралаша ала. “Туған телеңдә һөйләшә алыу – үҙе ҙур бәхет”, тип тамамлана фильм.
Әлбиттә, тәүге ҡоймаҡ – төйөрлө була, тигән мәҡәлдәгесә фильмдың ҡайһы бер етешһеҙлектәре күҙгә салына. Ләкин, сце­нарий авторы Вилдан Харрасов тама­ша­сы­ларға туған телдә һөйләшеүҙең мөһимлеген мөхәббәт һәм юмор аша еткереп, үҙенең нимәгә ирешергә теләгәнен асып бирә алды.
- Ятып ҡалғансы – атып ҡалырға кәрәк, тип уйланым да проектта ҡатнашырға тәүәккәллек иттем. Унда ҡатнашып, мин бер нимә лә юғалтманым, киреһенсә, белемемде арттырҙым ғына. Киләсәктә фильмдар төшөрөүҙә унда алған тәжрибәмдең кәрәге тейер, тип ышанам, - ти Вилдан.
“Төшөнөү”
- Проектты ойоштороусылар беҙҙең өсөн яҡшы белем биреү программаһы төҙөгән. Лекцияларҙы режиссер Булат Йосопов үҙе һәм кинопродюсер Леонид Филинов алып барҙы. Беҙ нисек дөрөҫ итеп фильм төшө­рөргә өйрәндек. “Ер һүҙе/онлайн” халыҡ-ара проектын Башҡортостан кинема­тог­рафистары, Булат Йосопов киномәктәбе Бөтә донъя башҡорттары Ҡоролтайы ярҙа­мы менән ойошторған. Был юлы барлығы 40 картина презентацияланды, - тип уртаҡ­лаш­ты “Ҡырмыҫҡалы-ТВ” телевидениеһында баш инженер булып эшләүсе Вячеслав Бухмастов.
Ул “Төшөнөү” фильмына сценарийҙы үҙе яҙған. Ә район Мәҙәниәт һарайы мето­дисы Мәҙинә Усманова уны башҡорт теленә тәржемә итеп бирергә һәм киноны ла үҙенең йортонда төшөргә тәҡдим иткән. Олатай менән өләсәһенә ҡунаҡҡа уларҙың ейән­дәре килә. Улар тәмле аштар бешереп, улар­ҙы шатланып көтөп торалар. Ләкин балалар килеү менән телефонда уйнар өсөн үҙ-ара бәхәсләшә башлайҙар. Кәйефтәре бер аҙ төшкән олатай менән өләсәй уларҙы телефондан айырыу юлын уйлап табалар. Өләсәй ролен башҡарған Фәйрүзә Ҡот­ло­баева балаларҙы үҙ эргәһенә ултыртып, башҡорт телендә бик мауыҡтырғыс әкиәт һөйләй. Тегеләр әкиәт донъяһына сумып, телефондары хаҡында оноталар. Әкиәткә “әгәр ҙә көн һайын тырышһаң, күнекмәләр эшләһәң, бар нимәгә лә өлгәшеп була”, тигән мәғәнә һалынған.
Ролдәрҙе район халыҡ театрының һәүәҫ­кәр артистары Тимур Усманов, Фәйрүзә Ҡотлобаева, мәҙәниәт хеҙмәт­кәрҙәре Салауат Әйүпов, Эмиль Һөйәр­ғолов, Айҙар Мөхәмәтгәрәев, район мә­ғариф бү­леге методисы Нәргизә Закирова һәм Ҡыр­мыҫҡалы гимназияһы уҡыу­сылары Арыҫлан Ҡотлобаев һәм Розалина Әйүпова бик оҫта итеп уйнаны.
Таныш кешеләрҙең ысын кинола ҡат­нашыуҙары уны тағы ла мауыҡтырғысыраҡ итә һәм яҡташтарыбыҙ өсөн ғорурлыҡ тойғолары уята. Йәш режиссерҙарға киләсәктә тә тағы ла күп кинофильмдар төшөрөп, тамашасыларҙы ҡыуандырырға яҙһын.
Гөлсәсәк Аласова.